جزوه آموزشی آرایه های ادبی مبحث ایهام تدوین استاد مطلب زاده

جزوه آموزشی آرایه های ادبی مبحث ایهام تدوین استاد مطلب زاده

جزوه آموزشی آرایه های ادبی مبحث ایهام تدوین استاد مطلب زاده

جزوه آموزشی آرایه های ادبی مبحث ایهام تدوین استاد مطلب زاده از کانال کنکوری ها تقدیم می شود.

به نام خداوند جان و خرد

در بیت دارای ایهام می توان با هر دو معنای واژه به تمام معنا کرد و به عبارتی هر دو معنای واژه را در بیت گنجاند اما در ایهام تناسب بیت را با یک مورد از دو معنا می ‌توان معنا کرد و در عوض معنای دیگر واژه با برخی کلمات دیگران بیت تناسب و مراعات النظیر دارد.

بی مهر رخت روز مرا نور نمانده است/ وز عمر مرا جز شب دیجور نمانده است

مهر: ایهام مهربانی و عشق و محبت خورشید معنی بیت با معنای دوم واژه مهر خورشید بدون خورشید روی تو روز من سیاه است و نور ندارد.

خانه زندان است و تنهایی ضلال/ هر که چون سعدی گلستانیش نیست

گلستان: ایهام دارد باغ و بوستان کتاب گلستان….. نکته: با هر دو معنای واژه ی گلستان می توانیم بیت را معنا کنیم.

ای دمت عیسی دم از دوری مزن/ من غلام آن که دور اندیش نیست

دور اندیش: ایهام آینده ‌نگر آنکه به دوری از معشوق می ‌اندیشد.

هر که او نکاشت مهر و ز خوبی گلی نچید/ در رهگذر باد نگهبان لاله بود

لاله ایهام دارد گل لاله نوعی چراغ چراغ های قدیم به شکل لاله

جان ریخته شد با تو آمیخته شد با تو/ چون بوی تو دارد جان جان را هله بنوازم

بو: ایهام رایحه و بو امید و آرزو

نرگس مست نوازشگر مردم دارش/ خون عاشق به قدح گر بخورد نوشش باد

مردم‌ داری: ایهام دارای مردمک آنچه با مردم خوش رفتار است. در ضمن نرگس استعاره مصرحه از چشم است.

ما در پیاله عکس رخ یار دیده ایم /ای بی خبر ز لذت شرب مدام ما

مدام: ایهام همیشگی و پیوسته شراب

چشمه ی خورشید توی سایه گه بید منم/ چون که زدی بر سر من پست و گدازنده شدم

زدی: ایهام طلوع کردی ضربه زدی درضمن در معنی اول یعنی طلوع کردن یعنی وقتی که توای خورشید طلوع کردی

چشم چپ خویشتن برآرم /تا روی نبیندت به جز راست

راست: ایهام راستی و حقیقت تو را چشم راست

میان گریه می خندم که چون شمع اندرین مجلس/ زبان آتشینم هست لیکن در نمی ‌گیرد

زبان آتشین: ایهام زبان و شعله آتش زبان گرم و گیرا در نمی ‌گیرد. ایهام: روشن نمی شود اثر نمی کند

دیدم و آن چشم دل سیه که تو داری/ جانب هیچ آشنا نگاه ندارد.