جزوه فارسی دهم دکتر احمد گنجوری

جزوه فارسی دهم دکتر احمد گنجوری

جزوه فارسی دهم دکتر احمد گنجوری

درس ششم فارسی دهم(مهر و وفا)

ادبیات غنایی اشعار و متونی است که احساسات و عواطف شخصی و حالات عاشقانه و امید و ارزویی را با زبانی نرم و لطیف بیان می کند.

در ادبیات فارسی موضوع هایی غنایی با مفاهیمی همچون :عشق و عرفان و مرثیه و مناجات و گلایه و شکایت معمولا درقالب های شعری غزل مثنوی ورباعی و نیز در قالب نثر نوشته می شود.ادبیات عرفانی ما که بسیار غنی و گسترده است در حوزه ی ادبیات غنایی قرار می گیرد.

۱-هر انکه جانب اهل وفا نگه دارد      خداش در همه حال از بلا نگه دارد

قلمرو زبانی:بیت دو جمله است /اهل وفا:باوفایان وفاداران/خداش:خدا او را(خدا نهاد ش مفعول است)/بلا:گرفتاری(متمم)/هر ان  همه حال:ترکیب وصفی.

قلمرو ادبی:جانب کسی را نگه داشتن :کنایه از پشتیبانی و حمایت کردن/نگه دارد:ردیف/هر در :جناس/تلمیح:و من یتوکل علی الله فهو حسبه.

قلمرو فکری:هرکس که از باوفایان پشتیبانی و حمایت کند خداوند نیز او را در هر حالی از بلا و گرفتاری حفظ می کند.

پیام .و مفهوم:حمایت از وفاداران  خدا یار حامیان انسان های باوفاست.

۲-حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست     که اشنا سخن اشنا نگه دارد

قلمرو زبانی:من:نهاد جمله ی نخست(حذف به قرینه ی لفظی)/حدیث:ماجرا روایت سخن/حدیث دوست:سخن عشق(=مفعول)/مگر:جز/حضرت:جناب پیشگاه حضور محضر/که:زیرا(حرف تعلیل)/اشنا نخست:معشوق دلبر(=نهاد)اشنا دوم:عاشق دلشده/سخن اشنا:مفعول

قلمرو ادبی:مصراع نخست تضمین(از سعدی شیرازی است)/تلمیح/دوست اشنا:تکرار(واژه ارایی)

قلمرو فکریماجرای یارم(عشق)را جز در پیشگاه و محضر دوست نمی گویم زیرا فقط دوست محرم راز دوست است(فقط محبوب راز عاشق را نگه می دارد.)

پیام و مفهوم:محرم بودن یار

۳-دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای      فرشته ات به دو دست دعا نگه دارد

قلمرو زبانی:بیت چهار جمله است.دلا:ای دل (دل:منادا      ا:حرف ندا)/معاش:زندگی زیست زندگانی/چنان:انگونه  ان طور(قید)/دل:منادا/فرشته ات : فرشته ی تو را(فرشته:نهاد/ت:مفعول) /دو دست دعا:دودست : ترکیب وصفی

منبع:ایتا:کانال ,تدریس یار دهم