جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

جزوه مهم ترین نکات زیست شناسی 1 مبحث تبادل مواد در 10 صفحه تهیه و تنظیم شده است.

نحوه تبادل مواد در مویرگها

توضیحاتی مختصر در زمینه ساختار مویرگها:

جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

ساختار

تمامی مویرگها از فقط یک لایه بافت پوششی سنگ فرشی تک لایه ساخته شده‌اند. این بافت پوششی دارای منافذی است که از طریق آنها مواد شامل گازهای تنفسی، آب، مواد غذایی ساده و مولکول‌ها می‌توانند بین خون و سلولها مبادله شوند.به طوری که در هر سانتی متر مربع از سطح مویرگ ، چندین میلیون درز و یا سوراخ ریز وجود دارد.

نکته مویرگهای مغز تنها مویرگهایی هستند که هیچ منفذی در سطح خود ندارند؛ تا بدین ترتیب خیلی از موادی که در متابولیسم سلولهای مغزی نقش ندارند و همچنین میکروبها نتوانند وارد مغز شوند. (ایجاد سد خونی – مغزی برای محافظت بیشتر از مغز) توجه کنید که گلوکز و اکسیژن به راحتی می‌توانند توسط پروتئین‌های ویژه از مویرگهای مغزی عبور کنند و به سلولهای مغزی بروند. هر مویرگ از ابتدا توسط دریچه‌ای از جنس بافت ماهیچه‌ای صاف حلقوی به سرخرگ متصل است. این دریچه که تحت فرمان نخاع می‌باشد، دارای دو نقش می‌باشد:

۱) فشار زیاد سیستولی خونی که قرار است وارد مویرگها که دارای مقاومت بسیار کمی هستند را تا حد زیادی کاهش می‌دهد تا این فشار زیاد باعث پاره شدن دیواره مویرگها نشود.

۲) این دریچه خون را فقط در موقع لزوم (مواقعی که سلولهای بدن نیاز به تبادل مواد با محیط دارند) وارد مویرگها می‌کند. هر مویرگ از انتها نیز توسط دریچه‌ای به سیاهرگ متصل و مربوط می‌شود.

جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

نحوه تبادل مواد

به طور کلی در هنگام تبادل مواد بین مویرگ و مایع میان سلولی، با ۴ فشار مواجه هستیم:

۱) فشار اسمزی خون: تمایل مویرگ به جذب پلاسما از مایع میان سلولی

۲) فشار اسمزی مایع میان سلولی: تمایل مایع میان سلولی به جذب پلاسما از خون داخل مویرگ

۳) فشار تراوشی خون: تمایل خون برای عبور از جداره مویرگها به سمت مایع میان سلولی

۴) فشار تراوشی مایع میان سلولی: تمایل مایع میان سلولی برای ورود به خون

فشار تراوشی خون + فشار اسمزی مایع میان سلولی: عامل ورود پلاسما از خون به مایع میان سلولی

فشار اسمزی خون + فشار تراوشی مایع میان سلولی: عامل ورود پلاسما از مایع میان سلولی به خون

جزوه نکات مهم زیست 1 فصل 6 تبادل مواد

پدیده وازوموشن (Vasomotion )

جریان خون درون مویرگی در بسیاری از بافت ها مداوم نیست بلکه هر چند ثانیه روشن و خاموش می شود. علت این متناوب بودن جریان خون مویرگی ، انقباض متاآرتریول ها و اسفنگتر های پیش مویرگی است که آن هم به طور عمده ناشی از کمبود اکسیژن و فراورده های زائد متابولیسمی می باشند. هنگامی که غلظت اکسیژن بافت کاهش یابد ( به علت افزایش مصرف اکسیژن ) ، دوره و مدت جریان خون بیشتر می شود.

در ابتدای مویرگ

فشار تراوشی خون P۱ › فشار تراوشی مایع میان سلولی P۲: چون فشار تراوشی خون برابر فشار سیستولی است که علی‌رغم سرکوب شدن توسط دریچه ابتدای مویرگ کماکان خیلی بالاست!

فشار اسمزی خون O۱ ‹ فشار اسمزی مایع میان سلولی O۲: چون غلظت پلاسمای خون بسیار کمتر از غلظت پلاسمای مایع میان بافتی است (مایع میان بافتی طی مبادله قبلی همه پلاسمای خود را به مویرگ و لنف برگردانده‌است) در نتیجه این شیب غلظت است که سبب انتقال پلاسمای خون می‌شود.

منبع : ویکی پدیا