جزوه آموزش و تمرینات زیست استاد کرامت پایه دوازدهم

جزوه آموزش و تمرینات زیست استاد کرامت پایه دوازدهم

جزوه آموزش و تمرینات زیست استاد کرامت پایه دوازدهم

جزوه آموزش و تمرینات زیست استاد کرامت پایه دوازدهم در این بخش بارگزاری می شود.
همانند سازی دنا

با توجه به اینکه دنا به عنوان ماده وراثتی حاوی اطلاعات یاخته است این پرسش مطرح می ‌شود که هنگام تقسیم یاخته این اطلاعات چگونه بدون کم و کاست به دو یاخته حاصل از تقسیم می رسند؟
این کار با همانند سازی دنا انجام می ‌شود به ساخته شدن مولکول دنای جدید از روی دنای قدیمی همانندسازی گویند.
با توجه به مدل واتسون و کریک و وجود رابطه مکملی بین بازها تا حد زیادی همانند سازی دنا قابل توضیح است ولی با این وجود طرح ‌های مختلفی برای همانند سازی دنا پیشنهاد شده بود.

همانندسازی حفاظتی: در این طرح هر دو رشته دنای قبلی اولیه به صورت دست نخورده باقی مانده و وارد یکی از یاخته های حاصل از تقسیم می شوند و دو رشته دنای جدید هم وارد یاخته دیگر می ‌شوند. چون دنای اولیه به صورت دست نخورده در یکی از یاخته ها حفظ شده است به آن همانند سازی حفاظتی می گویند.

همانند سازی نیمه حفاظتی: در این طرح در هر یاخته یکی از دو رشته دنا مربوط به دنای اولیه است و رشته دیگر با نوکلئوتید های جدید ساخته شده است.

فام تن ها و بیشتر دنا درون هسته قرار دارد که به آن دنای هسته‌ای گفته می ‌شود.
در هو هسته‌ ای ها علاوه بر هسته در سیتوپلاسم نیز مقداری دنا وجود دارد که به آن دنای سیتوپلاسمی گفته می ‌شود. این نوع دنا که حالت حلقوی دارد در راکیزه میتوکندری و سبزدیسه کلروپلاست دیده می ‌شود.

اغلب پیش هسته ای ها فقط یک جایگاه آغاز همانند سازی در دنای خود دارند. این نقطه در بخش خاصی از دنا قرار دارد در این جایگاه دو رشته دنا از هم باز می شود. پژوهش ها نشان داده است همانند سازی دو جهتی در باکتری ها هم وجود دارد یعنی از یک نقطه همان سازی شروع و در دو جهت ادامه می ‌یابد تا به همدیگر رسیده و همانندسازی پایان یابد.

همانند سازی دو جهتی دنا در پیش هسته ‌ای ها با یک نقطه آغاز

همانند سازی در هو هسته ‌ای ها بسیار پیچیده ‌تر از پیش هسته ای ها است. علت این مسئله وجود مقدار زیاد دنا و قرار داشتن در چندین فام تن است که هر کدام از آنها چندین برابر دنای باکتری هستند. بنابراین اگر فقط یک جایگاه آخر همانند سازی در هر فام تن داشته باشند مدت زمان زیادی برای همانند سازی لازم است.

به همین علت در هو هسته‌ ای ها آغاز همانند سازی در چندین نقطه در هر فام تن انجام می شود.

تعداد نقطه ‌های آغاز همانند سازی در هو هسته ای ها حتی می ‌تواند بسته به مراحل رشد و نمو تنظیم شود مثلاً در ابتدای تقسیمات یاخته ای تعداد جایگاه آغاز همانندسازی کم تر و هنگامی که سرعت تقسیم یاخته زیاد می ‌شود تعداد جایگاه آغاز همانند سازی نیز افزایش می ‌یابد. پس از آن اگر سرعت تقسیم بخواهد کاهش یابد تعداد جایگاه آغاز هم کاهش می‌ یابد و مثلا در دوران جنینی در مراحل مورولا و بلاستولا سرعت تقسیم زیاد و تعداد نقاط آنها آغاز مورد استفاده قرار هم زیاد است ولی پس از تشکیل اندام ها سرعت تقسیم و تعداد نقاط آغاز کم می شوند.