-
استاد : پیک سنجش
-
مقطع : کنکور
-
حجم جزوه :
-
تاریخ : ۹۶/۰۶/۲۳
-
تعداد بازدید : 658
-
نظرات : ۰
-
نویسنده : konkuru
۱۵ نکته مفید و کاربردی برای مطالعه
یک سری نکات بسیار کاربردی و مفید برای مطالعه کردن دروس برای دانش آموزان عزیز
تعریف کوتاهی از مطالعه : مطالعه، کوششی است که نیروی ذهنی، بیشترین سودمندی را در آن دارد و انجام بی عیب و پر ثمر آن، به آمادگی ذهنی فرد ارتباط تمام دارد. خواننده زمان مطالعه باید قدرت درک مطالب و ایجاد ارتباط میان آنها با سایر دانسته ها را داشته باشد. برای زیاد شدن مهارت خواندن نکات زیر توصیه میشوند:
۱ـ بررسی ها نشان میدهد که یکی از اثربخش ترین راههای افزایش بازده مطالعه، خواندن و به خود باز پس دادن یا برای خود بازگو کردن مطلب است. چنین روشی به دلایل زیر بسیار مفید است:
الف ـ هنگامی که شخصی مطلبی را با خبرداشتن از اینکه بزودی باید آن را برای خود بازگو کند، مطالعه میکند. این احساس در وی ترغیب ایجاد میکند که بعضی آن را « اراده برای یادگیری» نام گذاری کرده اند.
ب ـ هنگامی که مطلبی را که میخوانیم، به درستی برای خود بازگو کنیم، این عمل خود یک جایزه است، و هرگاه توانایی انجام این کار را نداشته باشیم، اثری دارد که با اثر تنبیه برای پاسخهای نادرست، شبیه است.
ج ـ نکته دیگر آنکه سرانجام شخص باید مطلبی را که خوانده است، کمابیش از بر کند؛ بنابراین، وقتی شخصی مطلبی را از بر میکند، در واقع تکرار مجدد مطلب را که هدف اوست، تمرین میکند.
۲ـ در زمان خواندن، پرش به عقب را میتوان از بین برد. اکثر ما اغلب زمانی که مشتاقیم جمله جالبی را که خواندهایم، دوباره بخوانیم و یا در مواردی که تمرکز کافی و حضور ذهن نداشتهایم، دوباره به عقب برگشته و قسمتی از مطلب خوانده شده را دوباره با دقت بیشتر بخوانیم، در واقع اقدام به واپس نگری میکنیم؛ ولی اگر این واپس نگریها را کنترل نکنیم، به صورت عادت بسیار بدی در خواهد آمد. تصور کنید که اگر قرار باشد هر بار کلمه یا عبارت یا قسمتی از یک سطر را که خواندهایم، دوباره خوانده و باز به عقب برگشته و آن را دوباره و سه باره بخوانیم، رشته مطلب را گم کرده و بمراتب سرعت مطالعه کاهش می یابد.
۳ـ در زمان خواندن، گستردگی دید را میتوان تا حد دیدن بیش از پنج کلمه در هر توقف گسترش داد؛ یعنی خواننده سریع با توسعه میدان دید چشم خود، به شبه جملهها و عبارات توجه کرده و با اجتناب از تلفظ و خواندن تک تک کلمات، در هر نگاه چند یا چندین کلمه را ملاحظه و جذب میکند. برای دیدن بیش از یک کلمه در هر بار، باید از حرکت سر خود ممانعت نمایید؛ بدین ترتیب، تعداد توقفهای یک خواننده در پاراگراف دو خط و نیمی به حدود پنج الی شش توقف کاهش مییابد. برای بهتر روشن شدن مطلب، در زیر سه نمونه از شیوه خواندن سه خواننده کند، متوسط و سریع آمده است.
خواننده کند:
اگر / اندکی / خون / از / یک / انسان / بگیریم / و درون / لیوانی / بریزیم / و آن را / در یخچال / نگهداری / کنیم / تا منعقد / نشود / پس از / مدتی / خواهیم / دید / که خون / رسوب / میکند / و به / دو بخش / مشخص / یعنی / پلاسمها / و گلبولها / تقسیم / میشود.
خواننده معمولی و متوسط:
اگر اندکی خون / از یک انسان / بگیریم و درون / لیوانی بریزیم / و آن را در یخچال / نگهداری کنیم / تا منعقد نشود / پس از مدتی / خواهیم دید که / خون رسوب میکند / و به دو بخش مشخص / یعنی پلاسمها و گلبولها / تقسیم میشود.
خواننده سریع:
اگر اندکی خون از یک انسان بگیریم / و درون لیوانی بریزیم / و آن را در یخچال نگهداری کنیم / تا منعقد نشود پس از مدتی خواهیم دید / که خون رسوب میکند / و به دو بخش مشخص یعنی پلاسمها و گلبولها / تقسیم میشود.
ملاحظه میکنید که خواننده کند ۳۱ بار توقف داشته و در هر توقف به هر کلمه نگاه کرده، احیاناً آن را تلفظ کرده و سپس به کلمه بعدی پرداخته است. در خواننده متوسط، تعداد توقفها به حدود ۱۲ مرتبه کاهش مییابد، زیرا با هر بار نگاه کردن دو یا چند کلمه را در آن واحد میبیند؛ ولی خواننده سریع با توسعه میدان دید چشم خود، به شبه جملات و عبارات توجه کرده و با اجتناب از تلفظ و خواندن تک تک کلمات، در هر نگاه چند یا چندین کلمه را ملاحظه و جذب میکند و لذا تعداد توقفهای این خواننده به حدود ۶ تا ۷ توقف کاهش مییابد (باید توجه داشت که این توقفها به کمتر از آن نیز قابل کاهش است).
۴ـ یکی از علل کند خوانی، تلفظ کلمات و خواندن تک تک آنها، حتی به صورت بیصداست که باید از آن پرهیز شود. این مشکل از عادات شکل گرفته در دوران تحصیلمان در دبستان به وجود آمده و از زمان یادگیری خواندن ناشی میشود که بعدها نتوانستهایم بر آن فایق آییم، و برای از بین بردن آن تمرین لازم است. اگر به مدت دو سه هفته، روزی نیم ساعت را صرف تمرین کنید، مسلماً به عادات غلط خود در نحوه خواندن فایق خواهید آمد. یکی از راههای پیشنهادی برای از بین بردن لب خوانی (تلفظ کلمات و خواندن تک تک آنها، حتی به صورت بیصدا) این است که بین لبهایتان، و نه بین دندانها، چیزی را که به قدر کافی سنگین باشد تا برای نگهداری آن ناچار به فشار دادن روی لبها باشید، قرار دهید و خواندن را ادامه دهید.
۵ ـ در موقع خواندن مطالب تازه، باید به اصل موضوع توجه داشت؛ یعنی باید جملات گویا (یکی از جملات در هر پاراگراف را که خود به تنهایی گویای منظور و هدفی است و نویسنده در پی تشریح آن در آن پاراگراف بوده است جمله گویا مینامیم) و کلمات اساسی را تشخیص داده و رؤوس مطالبی را که برای بیان اصل موضوع به کار رفته است، پیدا کرد. در موقع بازنویسی مطالب برای یادگیری نیز باید به همین طریق عمل کرد.
۶ـ مراحلی که باید برای بهتر درس خواندن مراعات شود، عبارتند از:
الف ـ نظر اجمالی به مقاله: فصلی از کتاب، یا هر چیز دیگر را که در حال خواندنش هستید یک بار به طور کامل بخوانید تا لُب کلام و تصویری کلی از مطلب دستگیرتان شود. یک بار خواندن مطلب سبب میشود که بدانید اصل موضوع درباره چیست؛ همانند نقاشان که قبل از شروع نقاشی، ابتدا خطوط اولیه را میکشند.
ب ـ خواندن برای ثبت صحیح جزییات با ذهنی هوشیار و با علاقه: این بار مجدداً مطلب را یک بار دیگر بخوانید و به جزییات آن مطلب دقت بیشتری کنید. در این مرحله سعی کنید که آگاهانه سؤالهایی طرح کنید و برای آنها پاسخهای قانع کنندهای ارایه دهید.
ج ـ در پایان هر پاراگراف، سر خود را به عقب تکیه داده و مطمین شوید که مفاهیم ضروری را میتوانید با کلمات خودتان از حافظه خود فرا بخوانید (فکر خوبی است اگر تصور کنید که در حال توضیح دادن تمام مطالب برای دوستتان هستید).
د ـ مرور: پس از تکرار نزد خود، یک بار دیگر کتاب را بخوانید تا مطمین شوید که تمامی درس را کاملاً فهمیدهاید؛ در ضمن باید آنچه که خواندهاید «ملکه» ذهنتان شود و این کار را به نحوی انجام دهید که یادآوری یک قسمت از مطلب (یا هر کلید رمز، عبارت، اسم، نظریه و …) سبب شود که همه مطالب اساسی به ذهنتان بیاید.
هـ ـ بعد از خواندن مطلب، بررسی کردن فوری آن مطلب، ضروری است. روز بعد بررسی کنید تا مطمین شوید که کلیدهای رمز بخوبی انجام وظیفه میکنند و سریع و صحیح تمام مطالب را به یادتان میآورند.
۷ ـ هیچگاه با دوستتان در یک زمان و با هم مطالعه نکنید؛ زیرا انجام این کار سبب به هدر رفتن وقت شما خواهد شد؛ البته میتوانید مطلبی را برای مطالعه مشخص کنید و پس از مطالعه، درباره درس خوانده شده از یکدیگر سؤال کنید.
۸ ـ میتوانید مطلب مطالعه شده را برای دوستتان یا هر کسی که مایل به یادگیری آن است، شرح دهید؛ در این صورت، تسلط شما بالا میرود؛ زیرا هنگامی قادر خواهید بود مطلبی را توضیح دهید که آن را به طور کامل فهمیده باشید.
۹ ـ اگر در جست و جوی پاسخی برای یک پرسش خاص هستید، آن را به طور سطحی و بسرعت بخوانید؛ اما مواد و مطلب فنی و تخصصی را با دقت و تفکر بیشتر بخوانید.
۱۰ ـ یادگیری با فاصله، در مقایسه با یادگیری متراکم، دارای تاثیر بیشتری است. در هنگام خواندن، زمانهای مطالعه را به بخشهای ۳۰ یا ۴۰ دقیقهای تقسیم کنید و بین آنها استراحت کوتاهی داشته باشید. استراحت، ضمن اینکه باعث رفع خستگی اعضای بدن میشود، همچنین موجب میشود اطلاعاتی که لحظاتی پیش مورد مطالعه قرار گرفتهاند با مطالب خوانده شده قبلی، پیوند لازم را برقرار نمایند. در هنگام استراحت بلند شوید، سپس حدود پنج دقیقه به انجام کارهای دیگری غیر از کارهای فکری مشغول شوید، پنجره اتاق را باز کنید و چند بار نفس عمیق بکشید.
۱۱ ـ اگر چشم شما در هنگام خواندن، بخصوص در هنگام تند خوانی، احساس خستگی میکند، میتوانید از این روش که عبارت است از تمرکز میدان دید روی یک شی در فاصله دور استفاده کنید. این حالت نگاه را دو تا سه ثانیه انجام دهید و سپس بدون حرکت دادن سر، به نزدیکترین شی داخل اتاق نگاه کنید و دو تا سه ثانیه هم روی آن شی تمرکز داشته باشید. تمرین قبل را پنج بار انجام دهید. در این تمرین، ماهیچههای اطراف چشم شما حرکت میکنند و حالت خود را بخوبی حفظ کرده و خستگی آن از بین میرود. این تمرینات، خصوصاً برای کسانی که کارهای چشمی طولانی دارند یا زیر نور برق کار میکنند، مفید است.
۱۲ـ نوع دیگری از تکرار و تمرین، که به یادگیری و درک شما در هنگام خواندن کمک میکند، یادداشت برداشتن یا خط کشیدن زیر مطالب مهم و نکات کلیدی یک درس است. در یک سلسله تحقیقات، به این نتیجه رسیدهاند که میزان یادآوری شاگردانی که از آنها خواسته شده بود در حین خواندن، زیر جملات مهم یک متن را خط بکشند، به طور قابل ملاحظهای از یادآوری شاگردانی که فقط متن را خوانده بودند، بیشتر است. این نکته نیز باید ذکر شود که کودکان کمتر از ۱۲ سال، بخوبی قادر به تشخیص اطلاعات مهم در یک متن نیستند و باید به آنها کمک شده و آموزش لازم در این زمینه داده شود.
۱۳ ـ یکی از عوامل عمدهای که باعث جلوگیری از درک سریع یک متن در هنگام خواندن و مانع حفظ کردن آن مطلب میشود «تداخل آموختههای قبلی و بعدی» است که در این حالت، مطالب جدید آموخته شده با مطالب قبلی در هم میآمیزند. برای جلوگیری از بروز این حالت، بهترین راه «مطالعه تک موضوعی» است؛ یعنی در مدتی که یک مطلب را میخوانید، از خواندن مطالب دیگر خودداری کنید و تنها ذهن خود را روی همان یک مطلب متمرکز کنید و پس از یک دوره استراحت کوتاه، موضوع مطالعه را تغییر دهید. انجام این کار، باعث عدم تداخل دانستهها و آموختههای جدید میشود.
۱۴ـ برای اینکه کارِ خواندن و مطالعه برای شما کاری کسالتآور، طولانی و خسته کننده نباشد، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
الف ـ مطالعه را با خوشحالی و رضایت شروع کنید. اگر مطالعه را با بیمیلی انجام دهید، در تمام مدت مطالعه، با تمایلات منفی به خود آسیب میرسانید.
ب ـ هر چه زودتر مطالعه را شروع کنید.
ج ـ مطالب را به چند بخش مجزا تقسیم کنید تا یکباره با حجم فراوان آن روبرو نشوید.
د ـ به خود دلگرمی دهید و آنچه را که تا به حال خواندهاید، در نظر آورید و به خود بگویید که تا به حال این وضعیت، چندان هم سخت نبوده است.
۱۵ ـ دانشآموز یا دانشجویی که کل مطالب را یکجا در نظر نمیگیرد و از آن برای خود تصویر ذهنی نمیسازد، شبیه فرد سرگردانی است که به هر طرف رو میکند. این فرد، بر خلاف میل باطنی خود، نمیتواند تمرکز داشته باشد؛ بلکه ابروها را درهم میکشد، عزم را جزم میکند، دوباره به صفحه کتاب خیره میشود و تصمیم میگیرد به چیزهایی دیگر فکر نکند. او نمیداند که در یک متن علمی، هرگز نمیتوان چنین کاری را انجام داد. توصیه ما این است که هرگز به این شیوه درس نخوانید و مطالعه یک فصل را از صفحه اول شروع نکنید و صفحات را پشت سر هم بخوانید. ضمناً ابتدا دقت کنید که در آن فصل راجع به چه مطلبی صحبت شده است. برای اینکه بدانید که در یک فصل، راجع به چه مطلبی صحبت شده است، ابتدا خلاصه آن فصل را ( البته اگر داشته باشد) بخوانید. اگر آن فصل خلاصه نداشت، بهتر است که ابتدا فهرست مطالب آن را از نظر بگذرانید و بعد عنوانهای درشت آن را نگاه کنید و بعضی از مطالب را از اینجا و آنجا بخوانید و آنگاه خلاصهای از آن فصل را برای خود تهیه کنید. در تهیه خلاصه، هدف شما این باشد که آنچه را که در آن فصل اساس کار است، کشف کنید و معنای کلی آن را به دست آورید. انجام این کار، به احتمال زیاد، از وقوع تداخل (پدیدهای که طی آن حافظه مربوط به یک فعالیت در اثر فعالیت دیگر، تضعیف میشود) جلوگیری خواهد کرد. در این روش، به جای اینکه اجزاء را جزء به جزء یاد بگیرید و پشت سر هم بخوانید و در دستاندازهای تداخل دست و پا بزنید، کل مطالب را یکجا در نظر بگیرید. آنچه در اینجا حفظ میکنید، کل مطلب است، نه اجزاء مختلف آن.
منبع : پیک سنجش
کانال تلگرام سایت کنکوریو : konkuru@
دسته بندی
مشاورهبخش دانلود